Wysłany: Czw 19:35, 28 Wrz 2006
Temat postu: Teatr japoński
Teatr japoński rozwijał się początkowo pod wpływem miejscowej kultury oraz wzorców czerpanych z kontynentu (gł. z Chin). Wraz z otwarciem się Japonii na świat zachodni w połowie XIX wieku mamy do czynienia z powstaniem teatru nowożytnego, tworzonego również w oparciu o tradycję teatralną Europy. W okresie poprzedzającym teatr nowożytny, tzw. klasycznym teatrze japońskim dostrzec można kilka etapów wiążących się z wykształceniem nowych form teatralnych. Każdorazowo ich powstanie łączyło się ze zmianami ekonomiczno-społecznymi, zmieniając charakter jak i kategorie twórców i odbiorców teatru.
Do form klasycznych teatru japońskiego należy zaliczyć:
wykształcone w okresie panowania w Japonii kultury dworskiej (VI/VII - XII w.), a wywodzące się z ceremonialnych i obrzędowych tańców: bugaku, gigaku, dengaku, sarugaku oraz kagura.
powstałe w okresie rozkwitu kultury samurajskiej (XII - XVII w.) na bazie poprzednich: nō oraz kyōgen (rodzaj europejskiego interludium).
wreszcie pochodzące z okresu dominacji kultury mieszczańskiej (XVII - poł. XIX w.), szczytowe osiągnięcia teatru japońskiego: kabuki oraz lalkowy teatr jōruri.
Cechy wspólne większości form klasycznego teatru japońskiego to:
swoboda w traktowaniu czasu i przestrzeni;
efektowna widowiskowość;
skupienie się na osobie aktora, a co za tym idzie kodyfikacja gry aktorskiej w szereg ustalonych figur i kanonów;
powszechność występowania istot ponadnaturalnych;
w miarę zaniku konfliktów między postaciami, rozwój konfliktu wewnątrz postaci;
zakaz występowania kobiet na scenie (podobnie do Starożytnej Grecji).
Wraz z rewolucją Meiji, szybką industrializacją i zmianami w obliczu tradycyjnego społeczeństwa japońskiego, początkowo od końca XIX wieku odchodzono od klasycznego teatru japońskiego na rzecz wzorców świadomie kopiowanych z teatru europejskiego (shingeki). Dopiero od przełomu lat 50 i 60. wraz z rozwojem nurtu post-shingeki można mówić o wpływie i powrocie do źródeł rodzimej sztuki teatralnej, przy równoczesnym zachowaniu kanonów europejskich.
Wpływ tradycyjnego teatru japońskiego polega przede wszystkim na:
powrocie do tradycyjnych wątków tematycznych;
korzystaniu z dorobku tradycyjnej techniki aktorskiej;
kształtowanie kompozycji utworów w oparciu o schematy pochodzące z nō i kabuki;
zakazana jeszcze do niedawna gra aktorów tradycyjnych form w filmie, sztukach współczesnych rodzimych i zachodnich dramaturgów.
Ta asymilacja pozwoliła klasycznemu teatrowi japońskiemu na przetrwanie i rozwój w obrębie kulturowej ciągłości. Obecnie bowiem większość historycznych form tego teatru wiąż funkcjonuje (główne ośrodki w Tokio, Osace i Kioto), stanowiąc swoisty skarb dziedzictwa narodowego Japończyków i tak też jest przezeń traktowany. Teatr klasyczny pozostaje źródłem inspiracji zarówno dla twórców miejscowych jak i z kręgów cywilizacji europejskiej.
(dane ściągnięte z Wikipedii)
